پرتال جراحان ایران/ دکتر علیرضا سینا؛ ابهام جنسی، به اختلالی گفته میشود که در دوران نوزادی فرد، ممکن است اتفاق بیافتد به این صورت که با نگاه و از روی ظاهر نمیتوان متوجه پسر یا دختر بودن نوزاد شد.
دکتر علیرضا سینا؛ جراح کلیه و مجاری ادراری در گفتگو با پرتال جراحان ایران ضمن اینکه ابهام جنسی را عارضهای معرفی کرد که به ندرت در کودکان دیده میشود، وجود چنین عارضهای را مسبب ایجاد استرس فراوان در خانوادههایی که صاحب چنین کودکانی میشود دانست.
این فلوشیپ تخصصی اورولوژی کودکان و اختلالات ادراری مادرزادی، از جمله مشکلاتی را که خانوادههای این نوزادان درگیر آن میشوند از معرفی جنسیت نوزاد خود به دیگران تا نام گذاری برای او بیان کرد و اظهار داشت؛ وظیفهی جراح این است که تکلیف نوزاد را مشخص کند تا از این طریق استرس خانواده هم کم شود چرا که با مشخص شدن جنسیت نوزاد، فشار روانی از روی خانواده برداشته میشود و پس از آن میتوان کارهای ترمیمی بعدی را به مرور انجام داد.
دکتر سینا با بیان این نکته که ابهام جنسی، بیماری واحدی نیست، این اختلال را مجموعهای از بیماریهایی دانست که میتوانند منجر به ابهام جنسی شوند نظیر برخی عوامل ژنتیکی، تأثیر عوامل هورمونی، مواد شیمیایی و برخی داروها در دوران بارداری مادر و... وی همچنین اظهار داشت؛ به این دلیل که ابهام جنسی در نوزادان بیماری شایعی نیست، اطلاعات اپیدمیولوژیک دقیقی هم در این زمینه وجود ندارد.
وی پیرامون درمانهای جراحی این اختلال اظهار داشت؛ از طریق ارزیابیهایی که در نوزاد انجام میگیرد، این نتیجه به دست میآید که با عمل جراحی، نوزادی که دچار اختلال ابهام جنسی است باید به سمت مذکر یا مؤنث بودن پیش برود. بنابراین روشهای جراحی با یکدیگر متفاوت هستند و بر حسب تصمیمی که گرفته شود ممکن است طی یک یا چند عمل جراحی، نوزاد به سمت عملی برود که تصمیم گرفته شده در آن جنس، ثابت بماند.
دکتر سینا به همین دلیل این جراحیها را جراحیهای ترمیمی برشمرد که دانش جراحی پلاستیک هم در آنها ضروری است و جراح باید در این زمینه آموزشهای لازم را دیده باشد. وی تأکید کرد که جراحی باید این کار را انجام دهد که سالهای سال در این زمینه کار کرده باشد.
.
این جراح و متخصص اورولوژی کودکان برای تعیین جنسیت نوزادانی که با مشکل ابهام جنسی روبرو هستند، چند سطح را قائل شد؛ یکی سطح ژنتیکی است که در این سطح از طریق آزمایش کروموزومی باید مشخص شود که نوزاد مذکر است یا مؤنث و یا از برخی ناهنجاریهای کروموزومی مادرزادی برخوردار است یا خیر؟ وی سطح دیگر تعیین جنسیت را تعیین غدهی جنسی نوزاد دانست؛ اینکه نوزاد بیضه دارد یا تخمدان؟
این متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری با بیان این مطلب که گاهی معاینههای پزشکی کمککننده است، اظهار داشت؛ در برخی مواقع بیضهها پایین آمده و در کیسهی بیضه قرار میگیرند در صورتی که تخمدانها نزول پیدا نمیکنند و از شکم پایین نمیآیند ضمن اینکه اگر بافت غدهی جنسی از درون شکم پایین نیامده باشد، همواره این ابهام وجود دارد که این بافت، تخمدان است یا بیضه؟
دکتر سینا بحث دیگر در ابهام جنسی کودکان را ظاهر دستگاه تناسلی دانست که ممکن است ظاهری بینابینی داشته باشد و مجرای ادرار به جای اینکه به نوک آلت تناسلی ختم شود، به پایینتر باز شود که به آن هیپوسپادیاس گفته میشود که نوعی ناهنجاری مادرزادی است و در آن مجرای ادرار پایینتر از حالت عادی باز میشود و هر چه قدر پایینتر باشد به وضعیت مؤنث نزدیکتر است.
وی با بیان این مطلب که تعیین جنسیت در نوزادی که ابهام جنسی دارد تنها توسط یک اورولوژیست انجام نمیگیرد اظهار داشت؛ تعیین جنسیت، کاری گروهی است که متخصص ژنتیک و فوق تخصص غدد اطفال و اورولوژیست کودکان در این زمینه با یکدیگر همکاری میکنند.
دکتر سینا درمان برخی حالات ابهام جنسی را اورژانسی دانست چرا که نوزاد ممکن است به دلیل اشکالاتی که در الکترولیتهای بدن یعنی مقدار سدیم و پتاسیم ایجاد شده دچار تشنج شود. به اعتقاد وی همهی موارد ابهام جنسیتی باید از طریق آزمایشهای خونی خیلی زود تشخیص و درمان شود.
به اعتقاد وی زمانی که مشخص شد نوزاد پسر است میتوان به تدریج کارهای ترمیمی را برای او که شامل پایین آوردن بیضهها، ترمیم مجاری ادرار و بازسازی آلت تناسلی است انجام داد. اما اگر تشخیص داده شد که نوزاد دختر است چنانچه زوائدی در بخش آلت تناسلی وجود داشته باشد مثل اینکه آلت او بیش از حد رشد داشته باشد، باید آن زائده را برداشت و دستگاه تناسلی را از طریق جراحی به حالت دخترانه نزدیک کرد.
.
دکتر سینا اظهار داشت به این نحو از طریق جراحیهایی که در چند ماههی اول عمر انجام داده میشود، میتوان به نحو زیادی به لحاظ ظاهری، شکل دستگاه تناسلی این نوزادان را بهبود ببخشید. وی اما به این نکته هم اشاره کرد که مسئلهی باروری همیشه در این افراد مطرح است و این امکان وجود دارد که این کودکان درآینده نابارور باشند.
وی تصریح کرد؛ برخی از انواع ابهام جنسی بر باروری در آینده تأثیر چندانی ندارند اما برخی از انواع به خصوص انواعی که زمینههای ژنتیک دارند، ممکن است سبب ایجاد اشکالاتی در آیندهی باروری شوند اما نیازی نیست که از همین الان بخواهیم در خانوادهی نوزاد برای آیندهی او استرس ایجاد کنیم به این دلیل که با روشهای لقاح مصنوعی و استفاده از روشهای کمکی برای لقاح در تعدادی زیادی از افرادی که با ابهام جنسی به دنیا آمدهاند میتوان باروری را به صورت مصنوعی ایجاد کرد.